خلاصه سابقه وهدف: با توجه به میزان بروز حاملگی نا به جا و برخی عوارض ناشی از جراحی و وجود گزارشات متفاوت در خصوص اثر بخشی متوترکسات در درمان حاملگی نا به جا، این مطالعه به منظور مقایسه‌ی اثر متوترکسات تک دوز و سالپنگوستومی از طریق لاپاراسکوپی در درمان حاملگی نابه‌جای پاره‌نشده در سال 1381 تا 1383 در تهران انجام شد. مواد و روش‌ها: در این کارآزمایی بالینی تصادفی، 40 خانم واجد شرایط با حاملگی نابه جای پاره‌نشده‌ی کوچک (کمتر از 5/3 سانتی‌متر) پس از اخذ رضایت، به طور تصادفی در دو گروه تزریق عضلانی تک دوز متوترکسات (50 میلی گرم بر متر مربع) و سالپنگوستومی لاپاراسکوپیک تحت درمان قرار گرفتند. سطح سرمی HCG در همه‌ی خانم‌ها قبل از درمان و روزهای 4،7 و سپس هر هفته‌ پس از درمان تا رسیدن به سطح کمتر از 10 واحد در لیتر اندازه‌گیری شد. در صورتی که سطح HCG روز هفتم نسبت به روز چهارم کمتر از 15درصد کاهش یافته بود، یک دوز متوترکسات (یا یک دوز اضافی) تزریق می‌شد. تحلیل HCG بدون نیاز به درمان جانشین به عنوان موفقیت در نظر گرفته شد. نتایج با استفاده از آزمون‌های آماری تی، دقیق فیشر و کای دو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج بررسی 40 خانم دارای حاملگی نا به جا در دو گروه درمانی نشان داد که میزان موفقیت در هر دو گروه 95درصد بود. میانه‌ی زمان تحلیل HCG در گروه متوتروکسات 28 روز (دامنه: 7 تا 49) و در گروه سالپنگوستومی لاپاراسکوپیک 5/17 روز (دامنه: 7 تا 35) بود. این اختلاف از نظر آماری معنی‌دار نبود. الگوی تحلیل HCG سرم در گروه متوترکسات نشان‌گر افزایش آن در روز چهارم نسبت به قبل از درمان در 75 درصد موارد بود. در حالی‌که همه خانم‌ها در گروه سالپنگوستومی کاهش فوری HCG سرم را بعد از جراحی تجربه کردند. عارضه شدیدی در هیچ یک از گروه‌های درمانی مشاهده نشد. نتیجه‌گیری و توصیه‌ها: میزان موفقیت درمانی با متوترکسات تک دوز به اندازه‌ی روش سالپنگوستومی لاپاراسکوپیک در درمان حاملگی نا به جای پاره‌نشده، بالا می‌باشد. از این رو استفاده از متوترکسات در مواقعی که به لاپاراسکوپی دسترسی وجود ندارد، پیشنهاد می‌شود. واژگان کلیدی: حاملگی نا به جای پاره‌نشده، متوترکسات، لاپاراسکوپی، سالپنگوستومی