سابقه و هدف: گیاه اسپند در طب قدیم به عنوان یک داروی خواب آور، ضد عفونی کننده، معرق و ضد تومورهای جلدی مصرف داشته و هنوز هم کم و بیش در میان عوام کاربرد دارد. از این رو مطالعه حاضر به منظور بررسی تاثیر عصاره اتانلی گیاه اسپند و مشتقات بتا کاربولینی آن (هارمین و هارمالین)، بر روی مدل سلولی لوسمیک پرومیلوسیتی حاد در سال 1381 انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی در محیط آزمایشگاهی، سلول های لوسمیک در محیط سیگما کشت داده شده و سپس به مدت، 5 روز تحت تاثیر عصاره اتانلی اسپند، هارمین و هارمالین قرار گرفتند. در روزهای مختلف درصد زنده بودن سلول ها با رنگ آمیزی تریپان بلو و روش نورسنجی دی اتیل تیازول 2 و 5 دی فنیل تترازولیوم بروماید بررسی و سیکل سلولی نیز با روش فلوسیتومتری بررسی شد. تاثیر داروها در ایجاد تمایز سلول های لوسمیک از طریق تغییرات مورفولوژیک، آزمایش نیتروبلوتترازولیوم و بروز شاخص های سطحی سلولی سی ـ دی 11 بی و سی ـ دی 14 از طریق فلوسیتومتری بررسی شد.یافته ها: اثرات سمی داروها بر روی سلول به صورت وابسته به دوز و وابسته به زمان بود و میزان مرگ و میر سلول ها پس از 48 ساعت به ترتیب با غلظت های 30، 8/12 و 500 میکروگرم در میلی لیتر هارمین، هارمالین و عصاره اتانلی گیاه اسپند به 100 درصد رسید. در اثر درمان سلول ها به مدت 72 ساعت با غلظت های غیر سمی این داروها، تکثیر سلولی نسبت به کنترل کاهش نشان داد. زمینه بررسی چرخه سلولی، تجمع نسبی سلول ها را در فاز اس نشان داد. در تاثیر تمایز دهنده داروها در غلظت های غیر سمی مشاهده شد که تنها هارمالین، نشانه هایی از القای تمایز منوسیتی را با 28 درصد ان بی تی مثبت و64 درصد بروز دو شاخص سی ـ دی 11 بی و سی ـ دی 14 در رده سلولی فوق ایجاد می کند.نتیجه گیری و توصیه ها: داروهای گیاهی فوق در غلظت های غیر سمی باعث کاهش تکثیر سلولی می شوند و فقط هارمالین درغلظت مطلوب، تمایز نسبی به سمت سلول های بالغ منوسیتی را ایجاد می کند.